एनसेलका ग्राहकहरु मर्कामा

पहिलेको मेरो मोबाइल अर्थात अहिलेको एनसेल । नयाँ नयाँ योजनाका साथ बजारमा आक्रामक रुपमा प्रस्तुत भएर नेपाल टेलिकमको मोबाइल सेवालाइ समेत चुनौती दिइरहेको एनसेल कास्की जिल्लाको ल्वाङघलेलको कोलेलीमा चाहिँ कामै नलाग्ने भएको छ । एनसेलका सयौँ ग्राहक रहेको कोलेली र आसपासका क्षेत्रमा एनसेल नेटवर्कले काम गर्दा एनसेल प्रयोगकर्ता र तिनका आफन्त मर्कामा परेका छन् । पहिले राम्रोसँग एनसेल टिप्थ्यो, तर अहिले भने एनसेल प्रयोगकर्ताको मोवाइलबाट न फोन जान्छ, न आउँछ । मोबाइल सेटहरु गेम खेल्न र रेडियो सुन्न वा फोटो खिच्नको लागी मात्रै प्रयोगमा आएका छन् । स्वदेश तथा विदेशमा रहेका आफन्तले ल्वाङघलेलको कोलेलीमा रहेका आफन्तलाई फोन गर्दा सँधै एउटै वाक्य सुन्ने गरेका छन्, त्यो हो - "माफ गर्नुहोला, तपाईले डायल गर्नुभएको नम्बर अहिले उपलब्ध हुन सकेन, कृपया केही समयपछि पुनः प्रयास गर्नुहोला। (Sorry, the number you have dailed is can not be reached at the moment, please try again later.)"  यो समस्या एनसेलको कानमा पुगोस् र छिटो भन्दा छिटो समस्याको समाधान होओस् , स्थानियबासीहरुले यहि माग गरेका छन् ।

Read More

भेट भइयो

सिधिङ देखी लुम्रे सम्म झर्‍यौ र पो भेट भइयो,
वर्षा यामको मर्दीखोला तर्‍यौ र भेट भइयो ।
तडि्पएको थियो उत्सुक मायाको प्यास मेट्नै नपाई,
घलेल बाटै तिम्ले चारो छर्‍यौ र पो भेट भइयो ।
......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

दशैँ तिर अनुसन्धान साहित्य सदन कोलेलीको पुस्तक निस्कदै छ रे... सबै गजल अहिले नै सार्वजनिक नगरौँ होला ।

Read More

किशोरीहरुलाई यौनको बारेमा कति चासो...

आज एकजना स्कूले नानीसँग भेट भयो । उनि मैले पढाउने विद्यालय नजिकै आर्बा विजय मा.वि. मा पढ्छिन्  । पहिले हाम्रो विद्यालयमा पढेकी, कहिलेकाहिँ त्यहाँ आउँछिन् आज पनि आइन् । धेरैपटक भेट भइरहने हुनाले उनि म सँग खुलेर कुरा गर्छिन् । हातमा एउटा सेतो कागज थियो, मैले सोधेँ, "के हो यो ?" "आज परीक्षा थियो, प्रश्नपत्र हो ।" उनले जवाफ दिइन् । "खै खै हेरौँ, कस्ता प्रश्न आएछन् ?" मैले मागेँ उनको प्रश्नपत्र । नवौँ कक्षाको जनसंख्या तथा वातावरण विषयको प्रश्नपत्र रहेछ । शुरुको प्रश्नबाट क्रमशः मैले "यो प्रश्नको उत्तर के लेख्यौ ?" भन्दै सोधेँ, तर उनले चित्तबुझ्दो जवाफ दिइनन् । एउटा प्रश्न थियो परिवार नियोजनका विधिहरुको बारेमा । मैले भने, "परिवार नियोजन त स्थायी र अस्थायी गरी दुइ किसिमको हुन्छ हैन र " उनले हत्त न पत्त जवाफ दिइन्, "वास्तवमा परीवार नियोजनका विधि प्राकृतिक र अप्राकृतिक गरी दुइ किसिमका हुन्छन् ।" मैले तत्काल सोधेँ, "प्राकृतिक विधि भन्नाले ?" उनले बाहृय स्खलन विधि, छन्द विधि र योनिरस परिक्षण विधिको बारेमा विस्तृत जानकारी दिइन् । मैले उनिसँग अरु प्रश्नको उत्तर सोधेँ, उनले धेरथोर जवाफ त दिइन् तर प्रजनन् र यौन सम्बन्धि प्रश्न बाहेक अरु प्रश्नको जवाफ उनलाई पूरा आएन । मैले सोधेँ, "भोली कुन विषय छ ?" उनको जवाफ थियो अर्थशास्त्र । मैले उनिसँग मार्शल तथा रविन्सले दिएको अर्थशास्त्रको परिभाषा सोधेँ, तर उनलाई अलिअलि परिभाषा त आयो, तर कुन परिभाषा कसको भन्ने चाहिँ आएन । यसपछि मलाई के लाग्यो भने जसको जुन विषयमा जति चासो छ, त्यो विषयमा उसले त्यति नै धेरै सिक्न सक्छ । तपाईलाई चाहिँ के लाग्छ ?

Read More

रातभरीको वर्षाले पोखराको बस्ती जोखीममा ।

पोखरा १९ भदौ, रातभरी परेको अविरल वर्षाका कारण पोखरा उमनपा १३ पाटनबेँशीको दुधपोखरी चोकमा घट्टेखोला र विजयपूर खोलाको दोभानमा विजयपूर खोलाले कटान गरेपछि । पाटनबेँशी जोखिममा परेको छ । खोला सडकको नजिकै आइपुगेको कारण दुधपोखरी चोकका स्थानियबासीहरु पिडित बनेका छन् । खोला र सडक बीचको दूरी अब करिब एक डेढ मिटर मात्र बाँकी रहेकाले फेरी पनि खोला बढेको खण्डमा सडक सँगसँगै बस्ती पनि खतरामा परेको छ । आर्बा विजय गाविस लगाएतका गा.वि.स.बाट पोखरा छिर्ने नाका भएको कारण दूधपोखरी, ताङतिङ, सिक्लेस लगाएतका विभिन्न स्थानमा जाने बाटो भएका कारण यो सडक खण्डको महत्व अत्याधिक रहेको छ । पाटनबेँसी क्षेत्र र खासगरी दूधपोखरी चोकमा बाक्लो बस्ती भएका कारण खोलाले केही मिटर मात्रै कटान गरेको खण्डमा सर्वनास निम्त्याउने खतरा बढेको छ । यसैबीच आज विहानै जम्मा भएको स्थानिय बासीको भेलाले विजयपूर खोला नियन्त्रण गर्न स्थानिय सरकार सँग आग्रह गरेको छ ।

Read More

"टिकाराम" हरुको राम कहानी...

लौ सुन... म भन्छु मेरो रामकहानी...

          मेरो नाम टिकाराम गौतम । कस्तो बेकारको नाम... मलाई यस्तै लाग्थ्यो । कमसेकम नाम राख्नुअघि विचार पुर्‍याउनु पर्दैन ? पक्कै यो मेरो नाम राख्नुमा कि त न्वारान गर्ने पण्डितको गल्ती छ, कि त मेरा बा आमाको । मेरो नाम मात्रै टिका तर फिका... कुनै रंग छैन, जीवनका रंगहरु बिना टिका कसरी रंगीन हुन सक्छ ? जीवनका रंगहरु भर्न त कला हुनुपर्‍यो नि । मलाई केही कला पनि नदिने भगवान पनि उस्तै । टिका नाम भएका मान्छेको प्रोफाइल हेरेँ, टिका भण्डारी बरिष्ठ संगीतकार, रेडियो नेपालमा जागिरे त्यो पनि डेपुटी डाइरेक्टर जस्तो पदमा । उनका फ्यानहरु देश बिदेशमा कति हो कति... टिका पहाडी बरिष्ठ कलाकार, टेलिचलचित्र, सेल्युलाइड चलचित्र गरेर सयौँ चलचित्रमा अभिनय... कहिले राजेश हमालको बा, कहिले निखिल उप्रेतीको ससुरा, कहिले सुनिल थापाको ज्वाई । उनलाई चिन्ने पनि कति हुन् कति । म बबुरो... कास्कीको कोलेलीमा जन्मेपनि, काहूँखोला बसेर कालिकाको कुनामा कुद्दैमा जिन्दगी जाला जस्तो भइसक्यो ।
          अँ साँच्ची, थर चाहिँ गौतम । गौतमहरुको प्रोफाइल हेरेँ । कुलचन्द्र गौतम, राष्टि्य अन्तर्राष्टि्य रुपमा ख्याति प्राप्त  व्यक्तित्व, संयुक्त राष्टसँघको महासचिव पदकै दाबेदार पहिलो नेपाली । बामदेब गौतम, नेपाली राजनीतिका चर्चित नेता, जति पटक गृहमन्त्री हुन्छन् उति चर्चामा । म गौतम... गाउँमा जन्मेर गोठालो गर्दैमा गतिलो मान्छे हुनै नपाई यो गति...। म पनि टिका भन्डारी, टिका पहाडी जस्तो हुन किन नसकेको... कुलचन्द्र गौतम, बामदेब गौतम जस्तो किन हुन नसकेको... मलाई धिक्कार लाग्यो ।
म यस्तै यस्तै पिडाले छट्पटिरहँदा आजभन्दा ठिक एकवर्ष अघि पोखराको रेडियो अन्नपूर्णका स्टेशन म्यानेजर दिपेन्द्र श्रेष्ठसँग साक्षात्कार गर्ने चाँजोपाँजो मिल्यो । वहाँले मलाई आर्ट अफ स्पिकिङको बहानामा आर्ट अफ लिभिङ सिकाइदिनुभयो । वहाँले भन्नुभयो, "सकारात्मक सोचका साथ अगाडी बढेको खण्डमा हात खुट्टा नहुने व्यक्तिले त जीवनमा हरेश नखाई अगाडी बढ्न सक्छन् भने, हामीसँग त सबथोक छ ।" हामीसँग नभएको कुरा हैन, भएको कुराबाट सोच्न वहाँले नै सिकाउनुभयो ।
          त्यसपछि मैले फेरी अरु टिकारामहरुको खोजी गरेँ । कैलाली टिकापूरका टिका चौधरी टन्टलापूर घाममा टिनको ट्याङ्की बनाउने काममा खटिँदा रहेछन् । सालघारी संखुवासभाका टिकाराम सापकोटा सिमलका काठ चिर्दै सास्ती खेप्दै रहेछन् । पर्वत पाङका टिकाराम पौडेल पैसा कमाउन पाकिस्तानको पंजाब पुगेको पाँच महिनासम्म पगार नपाएर पिडा खेप्दै रहेछन् । बुङ्कोट बाग्लुङका टिकाराम बराल बिहारमा व्यथाले च्यापेर बिरामी परेका सबैले बेवास्ता गरेपछि बेहाल भएका रहेछन् । टिकारामहरुको रामकहानी बुझेपछि म लागेँ गौतमहरुको गीता पल्टाउन तर्फ ।
          गौतमहरुले पनि थोरै गोता पाएका रहेनछन् । गंगापूर गीतानगरका गिरीधारी गौतम गायक बन्छु भनेर गीतार सिक्दा सिक्दै गला बसेपछि गुमनाम भएछन् । हरिचोक, हटियाका हरिलाल गौतम हजार हजारका हात्ती कमाउन हस्तिनापूर  पुगेपनि कहिले हरिद्धार त कहिले हिमाञ्चल गर्दै उतै हराएछन् । गौरादह गणेशटोलका गगन गौतम गिनीज बुकमा नाम लेखाउने गफ दिएर ग्राउन्डमा गेम खेलेपनि गोल गर्न नसकेर गोपाल गौलीको गाली खाएछन् । गौतमको यस्ता गतिबिधि पनि मैले धेरै हेरेँ गुगलबाट ।
           तरपनि कास्कीको टिकाराम गौतम पढाउने पेशा गरेरै भएपनि परिवारको पेट पालेकै छ । मानो चामल मागेर खानुपरेको छैन । साथी धेरै भएनन् होला, सकेसम्म शत्रु चाहिँ कमाएको छैन ।  हैरान भएपनि हाँसेकै छ, खाइनखाइ भएपनि खुसी नै छ । बास्तविकतामा बसेर लेखेको ब्लग पढ्ने त बग्रेल्ती हुन्छन् तर कमेन्ट लेख्नेचाहिँ बिरलै.... यहि त छ बिडम्बना...।

Read More

ल्वाङघलेलमा दुम्सीले दियो दुःख (भिडियो सहित)

तपाईलाई दुम्सीको बारेमा थाहा छ ? दुम्सी एक प्रकारको बन्यजन्तु हो । यसले वर्षायाममा किसानको खेतबारीमा मकै लगाएतका बालीहरु खाएर अनि नष्ट गरेर एकदम दुःख दिने गर्छ । दुम्सीले रातीमा आएर बालीनाली खाने हुनाले यसले अझै बढि सताउँछ । पहिले पहिले रातभरी आगो बालेर बारीमा दसुम्सी कुर्ने गरेका कथाहरु मैले सुनेको थिएँ । दुम्सीलाई पासोमा पारेर समातोको चाहिँ मैले पनि देखेको छु । अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्रभित्र पर्ने भएकोले यो स्थानमा बन्यजन्तुहरु मार्न पाइदैन, तरपनि दुम्सी, ओत, बाँदर लगाएतका बन्यजन्तु तथा सुगा, कालिज लगाएतका पंक्षीहरुले यस क्षेत्रमा खासगरी कोलेलीमा अति नै दुःख दिइरहेको भएपनि कुनै निकायबाट कृषकहरुलाई राहत वा अन्य सहयोग भएको पाईदैन । दुम्सीले दिएको दुःख र कृषकहरुको हैरानीको समाधान के हुनसक्छ ? के संरक्षण मात्र गर्दैमा सबथोक हुन्छ ? बन्यजन्तु संरक्षण गर्ने अन्नपूर्ण संरक्षण क्षेत्र आयोजनाले यसरी कृषकले पाएको दुखको सुनुवाई गर्छ कि गर्दैन ? वा सरकारले कुनै क्षतीपुर्ती दिन्छ कि दिँदैन यो प्रश्न खुला बहसको लागी तपाईहरु सबै समक्ष राख्न चाहन्छु । तर अहिले चाहिँ कास्कीको ल्वाङघलेलको कोलेलीमा किसानहरुलाई दुम्सीले दिएको दुःख र दुम्सीको दुःखबाट छुटकारा पाउन गरीएको उपाय बारेमा  यस भिडियोबाट जानकारी पाउन सकिन्छ । यो भिडियो अन्त्यसम्म हेर्नुभयो भने चाहिँ केही फरक कुरा पाउनुहुनेछ । आफ्नो खेतीपाती र्सवनास पार्ने दुम्सीप्रति कस्तो व्यङ्य... मनभरी पिडा बोकेर पनि कति सजिलै हाँस्न सक्छन् निर्दोष कृषकहरु... भिडियो हेरीसकेपछि कमेन्ट लेख्न चाहिँ नभुल्नुहोला ।

Read More

भुक्ने कुकुरले टोक्दैन (भिडियो सहित)

तपाईलाई कुकुर मन पर्छ, धेरै मानिसहरु कुकुरसँग डराउँछन् । म पनि डराउँछु । भुक्ने कुकुरले टोक्दैन भन्ने त उखानै छ, झन् त्यसैमाथी बाँधेको कुकुरले के टोकोस्...भुक्ने मात्र न हो । बाँकी विवरण भिडियोमै हेर्नुस् ।

Read More

कास्कीको ल्वाङघलेलमा आल्मण्ड खेती : एक जानकारी (भिडियो सहित)

कास्की जिल्लाको ल्वाङघलेल गा.वि.स. वडा नं. ४ कोलेलीमा नेपालमै पहिलो पटक आल्मण्ड खेती गर्ने योजना छ । तपाईहरु मध्ये धेरैलाई यसबारेमा खुल्दुली लागेको हुनसक्छ, कसरी हुँदैछ, के के गर्ने योजना छ कोलेलीमा, कति लागत र लगानी लाग्छ र कसरी जुटाउने योजना छ ? यस्ता कतिपय प्रश्नहरुका जवाफ तपाईले यो भिडियोबाट पाउन सक्नुहुनेछ । यस भिडियोमा आल्मण्ड स्टडी ग्रुपका प्राविधिक सुन्दर अधिकारीले आल्मण्ड खेती सम्बन्धमा प्राविधिक र आर्थिक हिसाबले के कसरी योजना अगाडी बढ्छ भन्ने विषयमा कृषकहरुले सोधेका प्रश्नहरुको जवाफ दिएका छन् । २०६९ साल साउन ६ गते शनिबार एक औपचारिक कार्यक्रममा बोल्दै श्री अधिकारीले यी धारणाहरु राखेका हुन् । कार्यक्रममा आल्मण्ड स्टडी ग्रुपका संयोजक कुशुमकेशव पराजुली लगाएत वि.वि.सी नेपाली सेवाका बरिष्ठ पत्रकार नारायण कार्की, आदर्शसमाजका प्रधान सम्पादक कृष्णप्रसाद बाँस्तोला, कान्तिपूर दैनिकका सम्बाददाता लालप्रसाद सर्मा, गण्डकी टेलिभिजन तथा चकलेट साप्ताहिकका पत्रकार विभासको समेत उपस्थिती रहेको थियो । बाँकी प्रशंग भिडियोमा...

Read More